• Εισαγωγή • Συντελεστές • Περιαστικοί Μύθοι • 'Aρθρα • Συχνές Ερωτήσεις • Επικοινωνία
 
« « Επιστροφή στο Αλφαβητικό ευρετήριο

 

Εναλλακτικές Θεραπείες - Εναλλακτική Ιατρική

Ιατρικές ή θεραπευτικές πρακτικές ονομάζονται "εναλλάκτικές" αν βασίζονται πάνω σε μη-ελεγμένες, μη-παραδοσιακές ή μη-επιστημονικές αρχές, μεθόδους, θεραπείες ή γνώσεις. Η "εναλλακτική" ιατρική συχνά βασίζεται σε μεταφυσικές πεποιθήσεις και είναι συχνά αντι-επιστημονική. Μιας και πραγματικά "εναλλακτικές" ιατρικές πρακτικές θα ήταν αυτές που είναι γνωστό πως είναι το ίδιο ή σχεδόν το ίδιο αποτελεσματικές με τις "κλασσικές" πρακτικές, οι περισσότερες "εναλλακτικές" ιατρικές πρακτικές δεν είναι πραγματικά "εναλλακτικές" αλλά αγυρτεία. Αν μια "εναλλακτική" ιατρική πρακτική προσφέρεται παράλληλα με την συμβατική ιατρική, τότε αποκαλείται "συμπληρωματική" ιατρική.

Υπολογίζεται πως η "εναλλακτική" ιατρική είναι μια επιχείρηση ετήσιου τζίρου 15 εκατομμυρίων δολλαρίων. Παραδοσιακά, οι ασφαλιστικές εταιρίες δεν καλύπτουν την "εναλλακτική" ιατρική, αλλά η Western Life Insurance Company είναι ένα πρώτο δείγμα μιας αρχόμενης τάσης. Προσφέρει ένα δίκτυο 300 παροχέων στην Καλιφόρνια, στην Αριζόνα, στο Κολοράντο, στο Νέο Μεξικό και στην Γιούτα, που ειδικεύονται στον βελονισμό, στη βιοανάδραση, στη χειροπρακτική, στη βοτανοθεραπευτική, στο μασάζ, στη νατουροπαθητική, στην ρεφλεξολογία και στη γιόγκα, μεταξύ άλλων. Επίσης, η Mutual της ασφαλιστικής Omaha Insurance Co. έχει καλύψει δαπάνες πελατών της για μη-χειρουργικές "εναλλακτικές" θεραπείες για καρδιοπάθειες. Ο Δρ. Dean Ornish, ένας εσωτερικός ιατρός και διευθυντής του ερευνητικού ινστιτούτου Preventive Medicine Research Institute στο Sausalito, ανέπτυξε μια θεραπεία που περιλαμβάνει χορτοφαγική δίαιτα, άσκηση και διαλογισμό. Η Mutual γρήγορα σημείωσε πως δεν θα κάλυπτε όλες τις μορφές "εναλλακτικών" θεραπειών. Θεώρησε πως η θεραπεία του Δρος Ornish είχε αποδειχθεί ότι ήταν αποτελεσματική.

Το Γραφείο Εναλλακτικής Ιατρικής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας της Αμερικής (National Institutes of Health) έχει υποστηρίξει αρκετές μελέτες ανορθόδοξων θεραπειών, συμπεριλαμβανομένων και των χόνδρων του καρχαρία σαν θεραπεία για τον καρκίνο αλλά και της γύρης για την καταπολέμηση αλλεργιών. Οι πιο δημοφιλείς "εναλλακτικές" θεραπείες είναι οι τεχνικές χαλάρωσης, η χειροπρακτική, η βοτανοθεραπευτική και το μασάζ. Πολύ λίγες μελέτες γίνονται από "εναλλακτικούς" ιατρούς. Και πράγματι, πολλοί περιφρονούν την επιστήμη προς όφελος της μεταφυσικής, της πίστης και της μαγικής σκέψης.

Από την άλλη, πολλά ύποπτα προϊόντα που λανσάρονται σαν πανάκεια ή σαν φάρμακα για σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος ή η καρδιοπάθεια, διαφημίζονται με ακαταλαβίστικη επιστημονική ορολογία και διαστρεβλώνοντας ή παραχαράζοντας επιστημονικές μελετες. Η Jodie Bernstein, διευθύντρια του αμερικάνικου Γραφείου Προστασίας του Καταναλωτή (FTC's Bureau of Consumer Protection), αναφέρει την παρακάτω λίστα με τα γνωρίσματα της αγυρτείας και του τσαρλατανισμού:

  • Το προϊόν διαφημίζεται σαν μια γρήγορη και αποτελεσματική πανάκεια για μεγάλο εύρος παθήσεων

  • Οι διαφημιστές του χρησιμοποιούν λέξεις όπως "επιστημονικό επίτευγμα", "θαυματουργή θεραπεία", "αποκλειστικό προϊόν", "μυστικό συστατικό" ή "αρχαίο γιατρικό"

  • Το κείμενο είναι γραμμένο σε "ιατρικοφανή" -εντυπωσιακή- ορολογία για να καλύψει την έλλειψη πραγματικής επιστήμης

  • Οι διαφημιστές ισχυρίζονται πως η κυβέρνηση, το ιατρικό καθεστημένο ή οι επιστήμονες ερευνητές (σ.τ.μτφ.: θα πρόσθετα και τις φαρμακευτικές εταιρίες) έχουν συνωμοτήσει για να "πνίξουν" το προϊόν

  • Η διαφήμιση συμπεριλαμβάνει μη-καταγεγραμμένες περιπτώσεις ασθενών με εντυπωσιακά αποτελέσματα

  • Το προϊόν διαφημίζεται ως να διατίθεται αποκλειστικά και μόνο από μια πηγή

Ο γενικός κανόνας είναι "αν μοιάζει να είναι πολύ καλό για να' ναι αληθινό, τότε μάλλον είναι".

DAILY MAIL (ΛΟΝΔΙΝΟ)
Κρυφοί Κίνδυνοι των Εναλλακτικών Θεραπειών (21 Δεκεμβρίου 1998)

"Προβλήματα που μπορούν να αποβούν μοιραία έχουν προκληθεί από θεραπείες όπως ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική και η χειροπρακτική, αναφέρει μια μελέτη. Μολύνσεις Ηπατίτιδας Β, νευρικές βλάβες, αλλεργικές αντιδράσεις και καθυστερημένη διάγνωση καρκίνων έχουν αναφερθεί από ιατρούς στους ερευνητές του Τμήματος Συμπληρωματικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Exeter. Ζητά πιο σφιχτό έλεγχο σε εναλλακτικές θεραπείες που δεν έχουν ελεγχθεί κανονικά, οι περισσότερες απ' τις οποίες εξασκούνται χωρίς καμία επίβλεψη.

Το ένα δέκατο των 686 ιατρών ανέφεραν σοβαρές παρενέργειες που υποπτεύονται πως έχουν προκληθεί από συμπληρωματικές θεραπείες. Το επιπλεόν ένα τρίτο ανέφερε μη-σοβαρές παρενέργειες όπως η άστοχη αντιμετώπιση των παθήσεων. Το μισό περίπου των σοβαρών παρενεργειών, που περιλαμβάνουν νευρικές βλάβες, συμπίεση του νωτιαίου μυελού και επιδείνωση της υπάρχουσας κατάστασης, είναι αποτέλεσμα των "χειρισμών" της σπονδυλικής στύλης, συνήθως λόγω χειροπρακτικών ή οστεοπαθητικών τεχνικών, σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Risk and Safety in Medicine. Ο βελονισμός κατηγορήθηκε για δυο μολύνσεις Ηπατίτιδας Β και μια σφηνωμένη σπασμένη βελόνα, η αρωματοθεραπεία προκάλεσε αλλεργικές αντιδράσεις και η υπνοθεραπεία είχε ως αποτέλεσμα ένας ασθενής να βιώσει ισχυρές παραισθήσεις.

Η ομοιοπαθητική κατηγορήθηκε για τουλάχιστον ένα θάνατο από πνευμονία που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, καθώς και για καθυστέρηση διάγνωσης καρκίνου αλλά και εισαγωγή ασθματικών σε νοσοκομεία αφού τους ειπώθηκε να σταματήσουν την κανονική τους φαρμακευτική αγωγή."

Το New England Journal of Medicine ανέφερε τον Ιανουάριο το 1993 μια μελέτη που δείχνει ότι περίπου το ένα τρίτο των Αμερικανών ενηλίκων κατέφυγαν σε κάποια μορφή ανορθόδοξης θεραπείας κατά τον προηγούμενο χρόνο. Γιατί είναι τόσο δημοφιλής η "Εναλλακτική Ιατρική"; Υπάρχουν αρκετοί λόγοι:

  1. Τα φάρμακα και το χειρουργείο δεν είναι μέρος της Εναλλακτικής Ιατρικής (ΕΑ). Ο φόβος του χειρουργείου και των παρενεργειών των φαρμάκων απομακρύνουν πολλούς ανθρώπους από τη συμβατική ιατρική. Η ΕΑ είναι ελκυστική γιατί δεν προσφέρει αυτούς τους εκφοβιστικούς τύπους θεραπειών. Επίσης, η συμβατική ιατρική συχνά προκαλεί ζημιές στους ασθενείς. Οι θεραπείες της ΕΑ είναι συνήθως εγγενώς λιγότερο ριψοκίνδυνες και λιγότερο πιθανές να προκαλέσουν άμεση ζημιά στον ασθενή.

    Η επιλεκτική κρίση και η πόλωση επιβεβαίωσης μπορούν εύκολα να κάνουν κάποιον να εστιάσει σε περιπτώσεις χειρουργών που ακρωτηριάζουν το λάθος πόδι, αφαιρούν λάθος τμήμα από τον εγκέφαλο, ή σκοτώνουν έναν ασθενή χορηγώντας του πολύ αναισθητικό ή ακτινοβολία. Πολλοί άνθρωποι αγνοούν τα εκατομμύρια των ασθενών που βρίσκονται σήμερα μαζί μας υγιείς λόγω των εγχειρήσεων και των φαρμάκων. Αντ' αυτού εστιάζουν σε περιπτώσεις ασθενών που πέθαναν μετά από ένα χειρουργείο "ρουτίνας", που έμειναν μόνιμα ανάπηροι λόγω μιας οξέας παρενέργειας ενός φαρμάκου ή που δολοφονήθηκαν από μια διαταραγμένη νοσοκόμα που θεωρούσε τον εαυτό της σαν έναν αυτόκλητο "φονιά του ελέους".

    Ο φόβος και ο σκεπτικισμός σχετικά με τις φαρμακευτικές αγωγές, την εισαγωγή σε νοσοκομεία και τα χειρουργεία, δεν είναι και αβάσιμος. Κάποιο κακό προκαλείται από λανθασμένες αγωγές και κάποιο είναι το τραγικό αλλά αναπόφευκτο αποτέλεσμα απρόβλεπτων αντιδράσεων στά φάρμακα και στα χειρουργεία. Επειδή μπορεί να ανακύψουν και νομικές ευθύνες, οι γιατροί και τα νοσοκομεία συχνά είναι φειδωλοί για τις λεπτομέρειες του θανάτου ενός ασθενούς που μπορεί να ευθύνονται και αυτοί. Η εμπιστοσύνη στην ιατρική διαβρώνεται με κάθε νέα αναφορά περί "ατυχών θεραπευτικών συμβάντων".

    Είναι αυτά τα "ατυχή θεραπευτικά συμβάντα" σπάνια; Απ' όσο ξέρω δεν έχει υπάρξει μια εθνική μελέτη πάνω στο θέμα. Υπήρξε μια μελέτη που έγινε στη Νέα Υόρκη το 1991 (η μελέτη The Harvard Medical Practice Study) που βρήκε πως περίπου το 4% των ασθενών βλάπτονταν στα νοσοκομεία και το 14% αυτών πέθανε, υποτιθέμενα λόγω των βλαβών αυτών. Ο Lucian L. Leape, ένα γιατρός της Βοστόνης, έκανε μια γενίκευση βασισμένος πάνω στα δεδομένα αυτά και υπολόγισε πως περίπου 180,000 Αμερικανοί μπορεί να πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω τραυματισμών που προκαλούνται από το ιατρικό προσωπικό. Σημειώνει, για δραματοποίηση, πως αυτό ισοδυναμεί με τρεις συντριβές αεροπλάνων Τζάμπο κάθε δυο μέρες. ( "Truth about human error in hospitals," από την Abigail Trafford, συντάκτρια υγείας της Washington Post, δημοσιευμένο στην Sacramento Bee , 21 Μαρτίου, 1995, σελ. B7. )

    Από την άλλη, ο κίνδυνος να προκληθεί ζημιά από έναν "εναλλακτικό" ιατρό όπως π.χ. έναν ομοιπαθητικό, είναι αμελητέος σε σχέση με τον κίνδυνο να προκληθεί ζημιά από έναν συμβατικό ιατρό που χορηγεί ισχυρά φάρμακα και εκτελεί επικίνδυνες εγχειρήσεις. Και αυτό λόγω του ότι ο ομοιπαθητικός δεν παρεμβαίνει με οποιονδήποτε σημαντικό τρόπο. Οι δόσεις που χορηγούν είναι απίθανο να έχουν οποιαδήποτε επίδραση σε κανένα. Ο ομοιπαθητικός δεν είναι πιθανό να σκοτώσει κάποιον κατά λάθος. Οι "εναλλακτικές" θεραπείες ουσιαστικά είναι μη-παρεμβατικές θεραπείες και το ρίσκο τους είναι ως επί το πλείστον αρνητικό, όχι θετικό. Το κακό που προκαλείται στους ασθενείς δεν οφείλεται στην παρέμβαση τους αλλά στο ότι δεν λαμβάνουν την απαραίτητη θεραπεία (φάρμακα ή χειρουργείο) που θα καλυτέρευε την υγεία τους και θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής τους.

    Αν και είναι αλήθεια πως η συμβατική ιατρική δεν είναι χωρίς κινδύνους -ακόμη και μοιραίους κινδύνους- είναι παράλογο να την απορρίψουμε βάσει αυτών. Οι λογικοί άνθρωποι δεν μπορούν να παραβλέψουν τους διαβητικούς που είναι ζωντανοί λόγω των φαρμάκων τους, ή τα εκατομμύρια των ανθρώπων που χρωστούν τη ζωή τους στα εμβόλια ενάντια σε θανατηφόρες ή βαρύτατες ασθένειες. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τα εκατομμύρια των οποίων ο πόνος έφυγε χάρη σε εγχειρήσεις, ή αυτούς που οφείλουν την ύπαρξη τους σε επιτυχείς θεραπείες που περιλαμβάνουν φάρμακα και χειρουργεία.

    Μια λογική απόκριση στους πολύ πραγματικούς κινδύνους των θεραπειών της συμβατικής ιατρικής είναι το να δει κανείς με μεγαλύτερη υπευθυνότητα την δική του θεραπεία. Ένας λογικός ασθενής δεν μπορεί να έχει τυφλή εμπιστοσύνη στον γιατρό του, άσχετα με το πόσο "θεϊκός" φαίνεται ή προσπαθεί να φαίνεται ο γιατρός. Πρέπει να μαθαίνουμε περισσότερα για τα φάρμακα που μας χορηγούνται. Πρέπει να συμμετέχουμε περισσότερο στην θεραπεία μας, που σημαίνει ότι πρέπει να ρωτάμε περισσότερες ερωτήσεις και να μην υποθέτουμε τίποτα. Δεν πρέπει να προϋποθέτουμε ότι το χάπι που μας δίνει μια νοσοκόμα είναι και το χάπι που έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός (απλά ρωτήστε "Τι είναι αυτό το χάπι;". Οφείλετε να γνωρίζετε αν πρέπει να το πάρετε ή οχι). Πρέπει να αναζητούμε δεύτερη και τρίτη γνώμη, κάτι που δεν σημαίνει όμως πως πρέπει να ψάχνουμε για ένα γιατρό που θα μας πει αυτό που θέλουμε ν' ακούσουμε. Σημαίνει να κάνετε έρευνα. Διαβάστε για την ασθένεια σας και τις προβλεπόμενες θεραπείες. Ποτέ δεν μπορούμε να εξαλείψουμε εξ' ολοκλήρου τον κίνδυνο όταν εμπλέκονται άνθρωποι, ατελείς και επιδεκτικοί σε σφάλματα καθώς είμαστε. Μπορούμε όμως να μειώσουμε τον κίνδυνο με το να είμαστε πιο υπεύθυνοι και λιγότερο παθητικοί για την περίθαλψη μας. Κάποια πίστη στο υγειονομικό προσωπικό είναι απαραίτητη, οχι όμως μια τυφλή πίστη. Ίσως να χρειαστείτε να κάνετε εγχείρηση αφαίρεσης κάποιου μέλους ή διάνοιξη μιας αρτηρίας, πρέπει όμως να σιγουρευτείτε πως ο χειρουργός δεν νομίζει ότι πρέπει να σας αφαιρέσει τη χολή. Το παιδί που έπρεπε να ακρωτηριαστεί το ένα του πόδι και που έγραψε στο άλλο με μεγάλα γράμματα "ΟΧΙ ΑΥΤΟ" μπορεί να προκάλεσε την ευθυμία στο προσωπικό του νοσοκομείου. Μπορούμε να θαυμάσουμε το χιούμορ του παιδιού, αλλά είναι η έλλειψη τυφλής πίστης που είναι πιο αξιοθαύμαστη για ένα σκεπτικιστή.

  2. Η συμβατική ιατρική συχνά αποτυγχάνει να εντοπίσει την αιτία μιας ασθένειας ή να ελαφρύνει τον πόνο.

    Αυτό βέβαια ισχύει και για την ΕΑ. Όμως, οι συμβατικοί ιατροί είναι λιγότερο πιθανό να δώσουν φρούδες ελπίδες όταν τα φάρμακα τους αποτυγχάνουν. Αντίθετα, οι "εναλλακτικοί" ιατροί συχνά ενθαρρύνουν τους ασθενείς τους να έχουν ελπίδες ακόμα και όταν η κατάσταση είναι απέλπιδη.

  3. Όταν η συμβατική ιατρική εντοπίζει την αιτία μιας ασθένειας, συχνά αποτυγχάνει να προσφέρει μια θεραπεία που να εγγυάται την επιτυχία. Και πάλι, η ΕΑ προσφέρει ελπίδα όταν η συμβατική ιατρική δεν μπορεί να προσφέρει μια σίγουρη και ασφαλή θεραπεία.

    Μια τοπική τηλεοπτική παρουσιάστρια ειδήσεων απέρριψε σαν λύση για τον καρκίνο του μαστού της την χημειοθεραπεία και προτίμησε την Θεραπεία Gerson. Η Pat Davis ακολούθησε μια αυστηρή θεραπεία 13 ωρών την ημέρα, που συμπεριελάμβανε δίαιτα (πρασινα λαχανικά και πρασινοι χυμοί), άσκηση και κλύσματα καφέ (4 την ημέρα), η οποία αναπτύχθηκε από τον Δρ. Max Gerson. Η μητέρα της Davis είχε προσβληθεί από καρκίνο του μαστού δυο φορές, και υποβλήθηκε σε μαστεκτομή και χημειοθεραπεία. Η Davis γνώριζε τους κινδύνους της χημειοθεραπείας και τις επιδράσεις της εγχείρησης στήθους. Αρνήθηκε να αποδεχτεί ότι δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές. Η θεραπεία του Gerson της έδωσε ελπίδα. Όταν έγινε σαφές ότι η θεραπεία του Gerson ήταν αναποτελεσματική, η Davis συμφώνησε να αρχίσει χημειοθεραπεία. Πέθανε τέσσερις μήνες αργότερα, στις 20 Μαρτίου του 1999, στην ηλικία των 39 ετών, μετά από μια μάχη με τον καρκίνο που κράτησε δυόμιση χρόνια. Θα μπορούσε να την είχε σώσει η χημειοθεραπεία αν είχε υποβληθεί νωρίτερα σ' αυτή; Ίσως. Μπορεί οι πιθανότητες να ήταν εις βάρος της, όμως αυτή η πολύ μικρή ελπίδα που προσέφερε η επιστήμη ήταν τουλάχιστον μια πραγματική ελπίδα. Η ελπίδα που προσέφερε η θεραπεία του Gerson ήταν ολότελα ψεύτικη.

  4. Η ΕΑ συχνά χρησιμοποιεί "φυσικά" φάρμακα. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως αν κάτι είναι φυσικό, τότε είναι απαραίτητα καλύτερο και ασφαλέστερο σε σχέση με κάτι που είναι τεχνήτο (όπως τα φάρμακα).

    Μόνο και μόνο επειδή κάτι είναι φυσικό, δεν σημαίνει πως είναι καλό, ασφαλές και υγιεινό. Υπάρχουν πολλές φυσικές ουσίες που είναι άκρως επικίνδυνες και επιβλαβείς. Όπως επίσης υπάρχουν και πολλά φυσικά προϊόντα που είναι αναποτελεσματικά ή χωρίς καμία αξία για την υγεία και την μακροζωία κάποιου.

  5. Η ΕΑ συχνά είναι φθηνότερη από την συμβατική ιατρική. Το γεγονός αυτό έχει καταστήσει τις "εναλλακτικές" θεραπείες εκλυστικές σε διάφορους οργανισμούς υγείας και ασφαλιστικές εταιρίες, καθώς και οι δυο αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως οι "εναλλακτικές" θεραπείες είναι φθηνότερες και συνεπώς πιο επικερδείς.

    Αν οι "εναλλακτικές" θεραπείες ήταν όντως εναλλακτικές τότε δεν θα είχε κανένα νόημα να πληρώνουμε περισσότερα για τον ίδιο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Όμως, οι περισσότερες λεγόμενες "εναλλακτικές" θεραπείες δεν είναι πραγματικά εναλλακτικές. Δεν είναι εξίσου αποτελεσματικές θεραπείες. Συνεπώς το γεγονός ότι είναι φθηνότερες είναι ασήμαντο.

  6. Η ΕΑ συχνά προστατεύεται από τις κυβερνήσεις, οι οποίες αδειοδοτούν και ρυθμίζουν την άσκηση των "εναλλακτικών" θεραπειών ή ακόμα και προστατεύουν τους "εναλλακτικούς" ιατρούς από επιθέσεις του ιατρικού κατεστημενου.

    Οι χειροπράκτες για παράδειγμα, κέρδισαν μια μεγάλη δίκη ενάντια στον Αμερικανικό Ιατρικό Σύλλογο. Ένας ομοσπονδιακός δικαστής εμπόδισε μόνιμα τον ΑΙΣ απο το να "δυσχεραίνει την εξάσκηση της χειροπρακτικής". Το να ρυθμίζεται από την κυβέρνηση, να είναι αδειοδοτημένη, ελεγχόμενη και προστατευμένη, κάνει την ΕΑ να φαίνεται ότι είναι και αναγνωρισμένη. Στην πραγματικότητα όμως τα παραπάνω στοχεύουν στην προστασία του κοινού από την απάτη και τον τσαρλατανισμό.

  7. Πολλοί συμβατικοί ιατροί πρώτα φροντίζουν για την αρρώστια και μετά για το άτομο.

    Οι "εναλλακτικοί" ιατροί είναι συχνά "ολιστικοί", ισχυριζόμενοι ότι φροντίζουν το νου, το σώμα και την ψυχή του ασθενούς. Πολλοί άνθρωποι έλκονται από τους μεταφυσικούς και πνευματικούς συσχετισμούς που κάνουν οι "εναλλακτικοί" ιατροί. Πολλοί ασθενείς της ΕΑ ισχυρίζονται πως οι "θεραπευτές" τους, τους αντιμετωπίζουν σαν άτομα και φαίνονται να ενδιαφέρονται γι' αυτούς, ενώ οι συμβατικοί ιατροί φαίνεται να μην διαθέτουν "στοργικούς τρόπους".

    Οι συμβατικοί ιατροί δουλεύουν συχνά μέσα σε μεγάλα νοσοκομεία ή κέντρα υγείας και φροντίζουν για τις ανάγκες εκατοντάδων ή χιλιάδων ασθενών. Οι "εναλλακτικοί" ιατροί από την άλλη, συχνά δουλεύουν από το σπίτι τους, τα γραφεία τους ή από μικρές κλινικές και βλέπουν πολύ λιγότερους ασθενείς. Και το σημαντικότερο, αυτοί που προστρέχουν για βοήθεια στους συμβατικούς ιατρούς συνήθως δεν ενδιαφέρονται για τα προσωπικά, θρησκευτικά, μεταφυσικά ή πνευματικά πιστεύω τους. Αυτοί που αναζητούν "εναλλακτικές" μεθόδους συνήθως έλκονται από την προσωπικότητα και την κοσμοθεωρία του γιατρού. Για παράδειγμα, ένα άτομο με διαβήτη που πάει σε έναν ενδοκρινολόγο, πιθανότατα να μην ενδιαφέρεται για το αν ο γιατρός του πιστεύει στο Τσι ή σε άλλες μεταφυσικές ή πνευματικές ιδέες. Είναι άσχετο το αν πιστεύει ο γιατρός στον Θεό ή στην ψυχή. Αυτό που έχει σημασία είναι οι γνώσεις και η εμπειρία του γιατρού πάνω στην ασθένεια. Αν ο γιατρός είναι ευγενικός και κοντά στον ασθενή, ακόμα καλύτερα. Ένας ψυχρός και αδιάφορος "εναλλακτικός" ιατρός δεν θα έχει πολύ πελατεία. Ένας ψυχρός και αδιάφορος συμβατικός ιατρός θα έχει ουρά ασθενών να περιμένουν για θεραπεία αν αυτός είναι άριστος ιατρός.

  8. Πολλοί άνθρωποι προφανώς δεν καταλαβαίνουν ότι η ιατρική έχει το ίδιο μειονεκτήμα όπως και οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη γνώση: είναι επιδεκτική στο σφάλμα. Είναι επίσης επιδεκτική στη διόρθωση.

    Συστήματα σκέψης που είναι εγγενώς μεταφυσικά δεν μπορούν να ελεγχθούν από την εμπειρία οπότε και δεν μπορούν να αποδειχθούν εσφαλμένα. Συνεπώς, όταν καθιερωθούν έχουν την ταση να ακολουθούνται δογματικά και να παραμένουν αμετάβλητα. Ο μόνος τρόπος για ν' αλλάξεις ένα δόγμα είναι με το να γίνεις αιρετικός και να φτιάξεις το δικό σου αντι-δόγμα. Όταν η επιστημονική ιατρική σφάλλει, σφάλλει με ένα τρόπο που μπορεί να διορθωθεί. Θεραπείες και πρακτικές που είναι αναποτελεσματικές ή επιβλαβείς, τελικά απορρίπτονται.

    Οι "εναλακτικές" θεραπείες και πρακτικές συχνά βασίζονται πάνω στην πίστη μεταφυσικών οντοτήτων όπως το Τσι και και προσφέρονται για ad hoc υποθέσεις ώστε να εξηγήσουν την αποτυχία ή την αναποτελεσματικότητα. Στην επιστημονική ιατρική θα υπάρξει διαφωνία και αντιπαράθεση, σφάλματα και επιχειρήματα, πειράματα και περισσότερα πειράματα κλπ. Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από ατελείς ανθρώπους που θα εξασκούν την ατελή επιστημονική ιατρική. Κάποιες από αυτές τις αποφάσεις θα είναι κακές, αλλά με την πάροδο του χρόνο θα αναγνωριστούν γι' αυτό που είναι και θεραπείες που κάποτε ήταν επικρατούσες θα απορριφθούν και θα αντικατασταθούν από καινούργιες. Η ιατρική θα μεγαλώσει, θα προοδεύσει, θα αλλάξει δραματικά. Η ομοιοπαθητική, η ιριδολογία, η ρεφλεξολογία, η αρωματοθεραπεία, το θεραπευτικό άγγιγμα κλπ δεν θ' αλλαξουν κατά οποιονδήποτε σημαντικό και θεμελιώδη τρόπο. Οι ιατροί τους δεν αντιπαρατίθονται μεταξύ τους, όπως απαιτεί η επιστημονική ιατρική. Αντ' αυτού, οι "εναλλακτικοί" ιατροί δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να υποστηρίζουν αλλήλους.

  9. Οι "εναλλακτικές" θεραπείες επικαλούνται τη μαγική σκέψη.

    Ιδέες με πενιχρή επιστημονική υποστήριξη, όπως αυτή της συμπαθητικής μαγείας, είναι δημοφιλείς ανάμεσα στους "εναλλακτικούς" ιατρούς και στους πελάτες τους. Η συμβατική ιατρική απορρίπτεται από μερικούς γιατί δεν είναι μαγική. Αν και η συμβατική ιατρική φαίνεται μερικές φορές να κάνει θαύματα, τα θαύματα αυτά βασίζονται στην επιστήμη και όχι στην πίστη.

  10. Ο κύριος λόγος όμως που άνθρωποι προστρέχουν στην ΕΑ είναι γιατί πιστεύουν ότι "δουλεύει". Δηλαδή νιώθουν καλύτερα, πιο υγιείς, αναζωογονημένοι κλπ. μετά τη θεραπεία.

    Αυτοί που λένε πως η ΕΑ "δουλεύει" συχνά εννοούν ότι είναι ευχαριστημένοι πελάτες (σ.τ.μτφ.: η πραγματιστική πλάνη). Για πολλούς "εναλλακτικούς" ιατρούς, το ότι έχουν ικανοποιημένους πελάτες, είναι αρκετό για να αποδείξουν ότι είναι πραγματικοί θεραπευτές. Σε πολλές όμως περιπτώσεις, η κατάσταση ενός ατόμου θα είχε καλυτερεύσει ακόμα και αν δεν έκανε τίποτα. Αλλά μιας και η βελτίωση ήλθε μετά τη θεραπεία, τότε θεωρείται ότι επήλθε λόγω της θεραπείας (η post hoc συλλογιστική και η πλάνη της παλινδρόμησης). Σε πολλές περιπτώσεις, η επιτυχία οφείλεται στο φαινόμενο Placebo. Σε κάποιες περιπτώσεις η συμβατική θεραπεία προκαλεί περισσότερο κακό παρά καλό και η βελτίωση που νιώθει κάποιος οφείλεται στο ότι σταματάει τη συμβατική θεραπεία και όχι στο ότι αρχίζει την "εναλλακτική". (ένας λόγος για τον οποίο οι πνευματικοί θεραπευτές είχαν μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας από τους συμβατικούς ιατρούς σε αρκετά προηγούμενες εποχές στα πεδία των μαχών, είναι γιατί οι συμβατικοί ιατροί συχνά έκαναν κακό στους ασθενείς τους: πχ τους μόλυναν όταν τους φρόντιζαν. Οι πνευματικοί θεραπευτές που δεν έκαναν τίποτα στην πληγή, δεν μόλυναν τον ασθενή, ο οποίος συχνά ανάνηπτε λόγω των εσωτερικών μηχανισμών ίασης του σώματος του)

    Σε πολλές περιπτώσεις, η ίαση οφειλόταν στο συμβατικό φάρμακο που λάμβανε ο ασθενής μαζί με την "εναλλακτική" θεραπεία, αλλά τα εύσημα πήγαιναν στην "εναλλακτική" θεραπεία. Επίσης, πολλές λεγόμενες θεραπείες δεν είναι καν θεραπείες κατά οποιονδήποτε αντικειμενικό τρόπο. Ο ασθενής είχε λάθος διάγνωση εξ αρχής οπότε και δεν έλαβε χώρο καμία θεραπεία[Σ1]. Ακόμα, ο ασθενής συχνά αναφέρει ότι "νιώθει καλύτερα" και αυτό λαμβάνεται σαν απόδειξη του ότι η θεραπεία δουλεύει. Όμως, οι ψυχολογικές επιπτώσεις της θεραπείας δεν είναι το ίδιο με την αντικειμενική βελτίωση. Ο ασθενής μπορεί να νίωθει πολύ χειρότερα αλλά στην πραγματικότητα να καλυτερεύει. Αντίθετα, μπορεί να νιώθει καλύτερα αλλά να χειροτερεύει.

  11. Τέλος, πολλοί συνήγοροι της ΕΑ αρνούνται να παραδεχτούν την αποτυχία.

    Όταν ο κωμικός Pat Paulsen πέθανε καθώς λάμβανε μια "εναλλακτική" θεραπεία για τον καρκίνο στην Τιχουάνα του Μεξικό, η κόρη του δεν δέχτηκε πως η θεραπεία ήταν άχρηστη. Αντίθετα, πίστευε πως ο μόνος λόγος που πέθανε ο πατέρας της ήταν γιατί δεν είχε αρχίσει νωρίτερα την "εναλλακτική" θεραπεία. Τέτοια πίστη είναι κοινή ανάμεσα σ' αυτούς που είναι απελπισμένοι και ευάλωτοι, χαρακτηριστικά τα οποία είναι κοινά σ' αυτούς που αναζητούν "εναλλακτικές" θεραπείες.

Καταχωρίσεις σχετικά με "εναλλακτικές" θεραπείες:

Δείτε επίσης: Quackwatch's Index of Questionable Treatments


Σχετικές καταχωρίσεις: ad hoc υπόθεση, ψυχρό διάβασμα, ενίσχυση από την κοινότητα, πόλωση επιβεβαίωσης, ελεγχόμενη μελέτη, λεπίδα του Όκκαμ, φαινόμενο Placebo, post hoc συλλογιστική, πλάνη της παλινδρόμησης, επιλεκτική κρίση, αυταπάτη, υποκειμενική επιβεβαίωση, ανεκδοτολογικά πειστήρια και ευσεβείς πόθοι.

Σ1: Μια μελέτη από ερευνητές του Νοσοκομείου Johns Hopkins της Βαλτιμόρης σε 6000 ασθενείς που είχαν διαγνωσθεί με καρκίνο, έδειξε ότι 1 στις 71 περιπτώσεις έχει διαγνωσθεί λάθος (ένα ποσοστό λάθους της τάξης του 1.4%). Δείτε το Misdiagnosing Cancer" by John McKenzie, May 9, 2001, ABCNews.com

 

Περισσότερες Πληροφορίες

Ιατρικοί Περιαστικοί Μύθοι (Από τη σελίδα των Περιαστικών Μύθων)

Μύθος 2 : Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι η πρώτη αιτία θανάτων.

Μύθος 3 : Οι περισσότερες ιατρικές θεραπείες δεν έχουν ελεγχθεί κλινικά.

Μύθος 19 : Οι γιατροί συνήθως δεν γνωρίζουν τίποτα περί διατροφής.

Μύθος 21 : Η θεραπεία μέσω πίστης δουλεύει. [1]

Μύθος 22 : Ο Δρ. Randolph Byrd απέδειξε επιστημονικά ότι η προσευχή μπορεί να θεραπεύσει.

Μύθος 23 : Ακόμα και αν απέτυχε ο Δρ. Byrd, άλλοι κατάφεραν να αποδείξουν επιστημονικά πως η προσευχή θεραπεύει.

Μύθος 25 : Τα όργανα που προορίζονται για μεταμόσχευση, μεταφέρουν κάποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας του δότη, στον αποδέκτη του οργάνου.

Μύθος 30 : Εγκλήματα, ψυχικές ασθένεις, αυτοκτονιές και επείγοντα περιστατικά αυξάνουν κατά τη διάρκεια μιας πανσελήνου.

Μύθος 41 : Οι αυτοκτονίες αυξάνονται κάτα την περίοδο των διακοπών.

Μύθος 44 : Το να το γυρίσετε σε τσιγάρα χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα, μειώνει την πιθανότητα έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες του καπνού.

Μύθος 45 : Ο εμβολιασμός * των παιδιών με τον εμβόλιο MMR για την πρόληψη ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς, προκαλεί αυτισμό. [1]

 

News stories

The Scientific Review of Alternative Medicine

Barrett, Stephen and William T. Jarvis. eds. The Health Robbers: A Close Look at Quackery in America , (Amherst, N.Y.: Prometheus Books, 1993).

Gardner, Martin. Fads and Fallacies in the Name of Science (New York: Dover Publications, Inc., 1957), ch. 16.

Gardner, Martin. "Water With Memory? The Dilution Affair," in The Hundredth Monkey , ed. Kendrick Frazier (Buffalo, N.Y.: Prometheus Books, 1991), pp. 364-371.

Randi, James. The Faith Healers (Amherst, N.Y.: Prometheus Books).

Raso, Jack. "Alternative" Healthcare: A Comprehensive Guide (Amherst, NY: Prometheus Books, 1994).

Raso, Jack. "Mystical Medical Alternativism," Skeptical Inquirer , Sept/Oct 1995.

Sampson, Wallace and Lewis Vaughn, editors. Science Meets Alternative Medicine: What the Evidence
Says About Unconventional Treatments (Prometheus Books, 2000).

 
Copyright © skepdic.gr
Κεντρική σελίδα Κεντρική σελίδα