|
Νους
Ο νους πιστεύεται ότι είναι η έδρα της αντίληψης, της συνείδησης του εαυτού, της σκέψης, της πίστης, της μνήμης, της ελπίδας, της θέλησης, της κρίσης, της ανάλυσης, της συλλογιστικής κλπ.
Οι δυϊστές θεωρούν πως ο νους είναι μια άυλη ουσία, ικανή να υπάρχει σαν μια συνειδητή και αντιλαμβάνουσα οντότητα ανεξάρτητα απ' οποιοδήποτε φυσικό σώμα. Ο δυϊσμός είναι δημοφιλής σε αυτούς που πιστεύουν στη μετά θάνατον ζωή. Ο εγκέφαλος μπορεί να φθείρεται, ν' αποσυντίθεται και να εκμηδενιστεί για πάντα, αλλά ο νους (ή ψυχή) δεν εξαρτά την ύπαρξή του από το σώμα οπότε και μπορεί να συνεχίζει να ευδοκιμεί σε έναν άλλο κόσμο. Αυτή η πεποίθηση πως ο νους είναι μια ουσία που υπάρχει ανεξάρτητα απ' τον εγκέφαλο, όσο αστήριχτη και αν είναι, φαίνεται να απαιτείται απ' τα περισσότερα θρησκευτικά δόγματα όπως επίσης και από πολλές New Age ιδέες και θεραπείες. Αν και οι δυϊστές φιλόσοφοι πασχίζουν εδώ και αρκετό καιρό με το λεγόμενο πρόβλημα σώματος-νου [1], οι γκουρού του New Age προτρέπουν για αρμονία σώματος-νου στην ιατρική, στη θεραπεία και στην επιστήμη. Κοντολογίς, ενώ οι φιλόσοφοι έχουν συνειδητοποιήσει πως υπάρχει πρόβλημα στο να εξηγήσουν το πως αλληλεπιδρούν δυο εντελώς διαφορετικά είδη της πραγματικότητας, οι "μύστες" του New Age πιστεύουν ότι το πρόβλημα οφείλεται στο ότι τα δυο αυτά είδη - σώμα και νους - αντιμετωπίζονται σαν να μην αλληλεπιδρουν.
Οι μεταφυσικοί υλιστές απ' την άλλη, θεωρούν πως ο νους είναι είτε ο ίδιος ο εγκέφαλος ή μια αναδυόμενη πραγματικότητα, δηλαδή μια οντότητα ναι μεν ξεχωριστή απ' τον εγκέφαλο αλλά η οποία υλοποιείται ( ή δημιουργείται) από αυτόν. Αυτό είναι γνωστό ως επιφαινομεναλισμός. Για τους υλιστές, το "νους" είναι απλά ένας συνεκτικός όρος κάποιου αριθμού διεργασιών ή διαδικασιών που μπορούν ν' αναχθούν σε εγκεφαλικές, νευρολογικές και φυσιολογικές διαδικασίες.
Οι συμπεριφοριστές (ή μπιχαβιοριστές) θεωρούν πως το "νους" είναι ένας συνεκτικός όρος ενός συνόλου συμπεριφορών.
Δεν υπάρχει ίσως πιο συναρπαστικό θέμα στη φιλοσοφία ή στη νευρολογία, από τη συνείδηση και το νου. Και όμως, παρά το γεγονός πως ο ανθρώπινος νους μας επέτρεψε ν' αποκτήσουμε όλη τη γνώση και την κατανόηση που κατέχουμε για τον κόσμο και τους εαυτούς μας, έχει κάνει πάρα πολύ λίγα για να κατανοήσουμε τον ίδιο το νου. Η μνήμη για παράδειγμα, είναι κάτι που όλοι λίγο πολύ διαθέτουμε. Και όμως, δεν καταλαβαίνουμε εκτενώς τη φύση της και αρκετά μοντέλα που έχουμε γι' αυτή είναι εξίσου πιθανά.
Μοντέλα του νου ή της συνείδησης συνεχίζουν να καταλαμβάνουν τον εγκέφαλο μερικών απ' τους καλύτερους φιλοσόφους και επιστήμονες που έχουμε. Και όμως, παρά το γεγονός πως το κλειδί για την κατανόηση του ανθρώπινου νου μάλλον βρίσκεται στη μελέτη του ανθρώπινου εγκεφάλου, πολλοί φιλόσοφοι και ψυχολόγοι συνεχίζουν να πιστεύουν πως ο νους μπορεί να κατανοηθεί ικανοποιητικά, ξέχωρα απ' τον εγκέφαλο.
Οι φιλόσοφοι του νου ποτέ δεν έχουν θεωρήσει το γεγονός πως σπάνια κάποιος έχει απ' ευθείας αντίληψη είτε του δικού του είτε κάποιου άλλου εγκεφάλου, σαν ένα μεγάλο φιλοσοφικό πρόβλημα. Και όμως, ένα απ' τα μεγαλύτερα προβλήματα στη φιλοσοφία είναι το πρόβλημα των άλλων νόων. Κάποιος μπορεί να γνωρίζει απ' ευθείας το δικό του νου, αλλά πως ξέρω ότι υπάρχουν και άλλοι νόες; Αυτό το πρόβλημα είναι γνωστό σαν το πρόβλημα του σολιψισμού, αλλά μπορεί επισής να περιγραφεί και ως το πρόβλημα του νου που οδηγεί
το νου.
Σχετικές καταχωρίσεις: αστρική προβολή, δυϊσμός, ελεύθερη βούληση, υλισμός, μνήμη, ψυχή, Charles Tart και φ-ζόμπι
Περισσότερες Πληροφορίες
Blackmore, Susan. Consciousness: An Introduction (Oxford University Press 2003).
Churchland, Patricia Smith. Neurophilosophy - Toward a Unified Science of the Mind-Brain (Cambridge, Mass.: MIT Press, 1986).
Damasio, Antonio R. Descartes' Error: Emotion, Reason, and the Human Brain (Avon Books, 1995).
Dennett, Daniel Clement. Brainstorms: Philosophical Essays on Mind and Psychology (Montgomery, Vt.: Bradford Books, 1978).
Dennett, Daniel Clement. Consciousness explained illustrated by Paul Weiner (Boston : Little, Brown and Co., 1991).
Dennett, Daniel Clement. Darwin's dangerous idea: evolution and the meanings of life (New York : Simon & Schuster, 1995).
Dennett, Daniel Clement. Kinds of minds: toward an understanding of consciousness (New York, N.Y. : Basic Books, 1996).
Dennett, Daniel Clement. Elbow room: the varieties of free will worth wanting (Cambridge, Mass. : MIT Press, 1984).
Hofstadter, Douglas R. and Daniel C. Dennett The mind's I: fantasies and reflections on self and soul (New York : Basic Books, 1981).
Hofstadter, Douglas. Metamagical Themas: Questing for the Essence of Mind and Pattern (New York: Basic Books, 1985).
Hotz, Robert Lee. "Deciphering the Miracles of the Mind ," Los Angeles Times , October 13, 1996.
Ryle, Gilbert. The Concept of Mind (New York: Barnes and Noble: 1949).
Sacks, Oliver W. An anthropologist on Mars : seven paradoxical tales (New York : Knopf, 1995).
Sacks, Oliver W. The man who mistook his wife for a hat and other clinical tales (New York : Summit Books, 1985).
Sacks, Oliver W. A leg to stand on (New York : Summit Books, 1984).
Sacks, Oliver W. Seeing voices : a journey into the world of the deaf (Berkeley: University of California Press, 1989).
Sala, Sergio Della. (1999). Editor. Mind Myths: Exploring Popular Assumptions About the Mind and Brain. Wiley & Sons.
|
